Diagram Ishikawy to narzędzie, które pokazuje nam zależności między przyczynami a skutkami zdarzeń. Jest to prosta metoda, która zrewolucjonizowała zarządzanie jakością. Wykres rybiej ości pomaga podzielić potencjalne przyczyny na kategorie, co doprowadzić nas może do realnych przyczyn problemu. W branży produkcyjnej jest to bardzo znana i chętnie wykorzystywana metoda. W poniższym artykule znajdziesz więcej informacji na temat diagramu Ishikawy.
Diagram Ishikawy – czym jest?
Diagram Ishikawy to inaczej diagram w formie rybiej ości. Nazywany jest w taki sposób ze względu na swoją budowę, co widać na ilustracji poniżej. Lewa strona diagramu to kręgosłup ryby – ości, które od niego odchodzą, są symbolami potencjalnych przyczyn, które mogą powodować omawiany problem. Podzielone są na swego rodzaju kategorie. Prawa strona diagramu to głowa ryby – odpowiada za problem, który mamy do rozwiązania, czyli skutek. Diagram Ishikawy został stworzony przez japońskiego profesora Uniwersytetu Tokijskiego i teoretyka zarządzania – Kaoru Ishikawa.
Kategorie używane w diagramie Ishikawy
Tworzenie diagramu Ishikawy to wielostopniowy proces. Aby dotrzeć do przyczyn problemu, należy zbadać sprawę od ogółu do szczegółu. Potencjalne przyczyny, które mogły spowodować problem, należy podzielić na kategorie. Najczęściej kategorie przyczyn w diagramie Ishikawy dzieli się według schematu 5m+E. Są to:
- Człowiek – np. zbyt niskie kwalifikacje pracownika na danym stanowisku, nieobecności, niedokładność, nieuczciwość;
- Maszyna – np. awarie, czy błędy oprogramowania, wirusy, przestarzałe urządzenia;
- Materiał – np. braki materiałów, wadliwe materiały, słaba jakość;
- Metoda – np. zły plan pracy, słaby przepływ informacji;
- Kierownictwo – np. nieodpowiednio zaplanowane procesy, braki w narzędziach, niesubordynacja z zespołem/zarządem, brak nadzoru;
- Otoczenie – np. atmosfera, konkurencja, przepisy prawne, kontrahenci;
Zakres ten nazywany jest 5M + E od pierwszych liter angielskich odpowiedników tych słów: manpower, machine, material, method, management, environment. Gdy analizujemy przyczyny zdarzenia według tych kategorii, warto zrobić to dogłębnie, a nie tylko bazować na pierwszym poziomie rozumienia zjawisk. Zastanowienie się nad podprzyczynami również może okazać się przydatne przy konstruowaniu diagramu Ishikawy.
Kiedy warto użyć diagramu Ishikawy?
Kiedy warto go użyć? Diagram Ishikawy jest przydatny w momencie wykrycia problemów, których analiza zajmie dłużej niż sama jego eliminacja. Warto bowiem pamiętać, że do małych problemów nie opłaca się przeprowadzać szczegółowej analizy. To samo dzieje się w przypadkach, gdy sytuacja powtórzyła się już kilka razy w przeszłości bądź przyczyna problemu jest wszystkim dobrze znana. Warto szanować swój czas i nie działać względem zasady „przerost formy nad treścią”. Diagram Ishikawy przyda się, gdy naprawdę nie wiemy, co sprawiło znaczące problemy w przedsiębiorstwie lub nawet w życiu codziennym, a zwłaszcza gdy podejrzewamy, że przyczyn dla danego problemu może być więcej niż jedna. Diagram Ishikawa jest sprytną i pomocną metodą, ponieważ dzięki niemu możemy zauważyć zależności między poszczególnymi przyczynami i skutkiem. Diagram Ishikawa pozwala również na dokładne zbadanie problemu, a nie powierzchowne wskazywanie przyczyn według własnego przeczucia. Bazuje więc na danych, a nie ludzkich ułomnych założeniach.
Diagram Ishikawy – podsumowanie
Diagram Ishikawy to użyteczna metoda, aby dotrzeć do przyczyn danego problemu, który komplikuje nam życie prywatne bądź powoduje poważne konsekwencje w przedsiębiorstwie. Przy pomocy wizualizacji – wykresu w kształcie rybiej ości, z łatwością możemy posegregować dane i dokładnie przyjrzeć się problemowi. Co więcej, proces zbierania tych danych również odkrywa przed nami fakty, które w przypadku zwykłego pobieżnego spojrzenia mogłyby nam umknąć. Diagram Ishikawy ma wiele zalet, dlatego jest powszechnie wykorzystywany. Warto przeprowadzić taką analizę przyczynowo-skutkową chociaż raz i samemu przekonać się, jak proste jest to narzędzie.