Choć na rynku istnieje wiele systemów zarządzania, jednym z najbardziej popularnych jest lean management. Tak zwane „szczupłe zarządzanie” posiada zasady i narzędzia, które w znacznym stopniu porządkują procesy w firmie, likwidując szkodliwe czynniki wpływające na przedsiębiorstwo, jak na przykład marnotrawstwo. Co więcej, wyznaczają one kierunek rozwoju firmy, który ułatwia jej dążenie ku rozwojowi i jakości. Zapraszamy serdecznie do przeczytania artykułu podsumowującego najważniejsze aspekty lean management.
Lean management – historia „szczupłego zarządzania”
Od kiedy mamy do czynienia z lean management? Można powiedzieć, że początki tej koncepcji zarządzania tkwią w działaniach Toyota Motor Corporation. Około roku 1890 Sakichi Toyoda zaproponował rozwiązanie, które poprawiło produktywność pracowników produkcyjnych i wpłynęło na wzrost jakości – było to krosno częściowo zautomatyzowane. W oparciu o to narzędzie rozwinięta została zasada jidoka, która jest jednym z głównych filarów Systemu Produkcyjnego Toyota. Skupia się ona na automatyzacji, ale z pomocą człowieka. Niedługo potem, bo w 1920 roku maszynę usprawniono w taki sposób, by zatrzymywała się, gdy pojawi się usterka, eliminując problem pojawiania się produktów z defektami. Syn Sakichi’ego Toyody – Kiichirō Yoyoda jako wizjoner podobny do ojca, postanowił całkowicie wyeliminować wady oraz zjawisko marnotrawstwa podczas produkcji. Wszystko to doprowadziło do ukształtowania się lean, który znamy dzisiaj. Co ciekawe, termin lean management (lub właściwie lean manufacturing) użyto po raz pierwszy w 1991 roku. Stało się to przy pomocy książki J.P. Womacka, D. Roosa oraz D. T. Jonesa, gdzie porównano organizację zakładów produkcyjnych związanych z branżą samochodową na kilku kontynentach (“The Machine That Changed The World”).
Czym jest właściwie lean management?
Lean management jako koncepcja „szczupłego” zarządzania zakłada przede wszystkim, że struktura organizacyjna powinna być elastyczna. Firmę należy nieustannie doskonalić poprzez szkolenia pracowników wyższego i niższego szczebla czy usprawnienia procesów. Co więcej, wyróżnia się mniejsze jednostki organizacyjne, by wykonywały określone zadania, przez co odpowiedzialność za nie też jest podzielona, a nie scentralizowana. Co jest celem lean management? Można powiedzieć, że najważniejsze jest, by dążyć do wysokiej jakości, a więc również produktywności przy jednoczesnym usprawnianiu firmy i procesów. Wartość określa się z punktu widzenia klienta, ponieważ to on jest ważny. W lean management mapuje się również strumień wartości (value stream mapping) oraz podkreśla unikanie marnotrawstwa, przestojów i zakłóceń. Wdrożenie tej koncepcji to droga ku doskonałości (kaizen), dlatego też nie można uznać, że jest to zmiana jednorazowa. Lean management wymaga nieustannych działań, których podjęcie skutkuje jednak znaczącymi korzyściami dla firmy.
Lean management a inne style zarządzania
Dla głębszego zrozumienia filozofii lean management, warto porównać jej zasady z innymi koncepcjami zarządzania. Wydawać się bowiem może, że zasady lean są niezwykle naturalne i stosowane we wszystkich przedsiębiorstwach, co oczywiście nie jest prawdą. Sposób myślenia lean management zakłada, że pracownik aktywnie uczestniczy w życiu przedsiębiorstwa – jego zdanie jest brane pod uwagę w przypadku podejmowania decyzji, jest on odpowiedzialny na koszty, ale też jest szkolony i doceniany. W takich organizacjach występuje niski poziom centralizacji, planowanie jest elastyczne, odbywa się bowiem na podstawie sytuacji, które się w danym momencie odbywają. Firma skupia się na szybkim usuwaniu błędów i defektów. Tradycyjne koncepcje zakładają natomiast decyzje odgórne, cenione są w nich kompleksowe rozwiązania tworzone przez kierowników i przełożonych. Wysoki stopień skomplikowania struktury oraz centralizacja sprawiają, że podejmowanie takich decyzji może być trudniejsze. Można powiedzieć, że lean management zyskuje właśnie dzięki elastyczności, doskonaleniu oraz relacjom.
Najważniejsze narzędzia lean management
W ramach lean management funkcjonuje mnóstwo przydatnych narzędzi, które są w stanie praktycznie pomóc organizacji postępować według zasad lean. Do najważniejszych z nich należą: Kaizen, Kanban, 5S, TPM, Poka Yoke, Six Sigma i wiele, wiele innych. Należy jednak pamiętać, że same ich wdrożenie nie zapewni od razu sukcesów firmie. Muszą bowiem zaistnieć pewne ważne czynniki, które wspomagają zmiany. Wśród nich jest między innymi zapewnienie partycypacji pracowników w procesach czy dopilnowanie, aby reformy były przez wszystkich zrozumiałe. Przedsiębiorstwo musi być również w stanie zapewnić sobie możliwości rozwoju (między innymi finansowo czy czasowo) w dłuższej perspektywie czasu.
Kaizen
Jeden z fundamentów lean management. Jest to metoda małych kroków – ważne jest dokonywanie zmian małymi etapami, dzięki czemu łatwiej jest je wprowadzić. Wyróżnia się kaizen przepływu i kaizen procesu. Ten pierwszy skupia się do nieustannym doskonaleniu przepływów informacji oraz materiałów, a drugi na pojedynczych stanowiskach pracy.
Kanban
Kanban jako narzędzie lean management ma pomagać zwizualizować, jak przebiega praca w przedsiębiorstwie. Wykorzystuje się do tego tablice i karty Kanban. Dzięki temu można zarządzać przepływem pracy, eliminować marnotrawstwa i ograniczać limit zadań, które powinny być wykonywane w jednakowym czasie. Jest to punkt odniesienia dla udoskonalania procesów.
5S
5S pozwala wizualnie uporządkować organizację stanowisk pracy w firmie. Dzięki temu narzędziu łatwiejsza jest identyfikacja oraz eliminowanie marnotrawstwa. Dodatkowo narzędzie te podwyższa bezpieczeństwo pracownika na stanowisku. 5S składa się z takich elementów jak:
- Sortowanie (jap. Seiri)
- Systematyka (jap. Seiton)
- Sprzątanie (jap. Seiso)
- Standaryzacja (jap. Seiketsu)
- Samodyscyplina (jap. Shitsuke).
TPM
TPM, czyli Produktywne Utrzymanie Maszyn. Filary Total Productive Maintance wskazują na to, aby urządzenia na produkcji były zawsze dostępne, a także, by zrobić wszystko, by ograniczyć lub całkowicie wyeliminować wypadki przy pracy oraz awarie maszyn. Dzięki takim działaniom maszyny zawsze pozostaną w gotowości i produkcja będzie mogła toczyć się efektywnie.
Poka Yoke
Poka Yoke w lean management to narzędzie, za pomocą którego identyfikuje się etapy różnych procesów, gdzie istnieje ryzyko wystąpienia błędów lub defektów. Dzięki temu można szybko ich uniknąć, dbając przy tym o najwyższą jakość działania przedsiębiorstwa. Poka Yoke znajduje zastosowanie zarówno przed rozpoczęciem się danych procesów – mamy wtedy do czynienia z zapobieganiem, jak i podczas ich działania – można wtedy wykryć błędy i szybko je wyeliminować. Oba rodzaje niwelują koszty ponoszone przez firmę w czasie rzeczywistym.
Six Sigma
Six Sigma to jedno z najpopularniejszych zagadnień lean management. Jest to ciągła kontrola procesów w celu eliminacji problemów, które mogą się pojawić. Dzięki Six Sigma zwraca się uwagę na błędy oraz nieefektywność, co pozwala zniwelować koszty. Optymalizacja zazwyczaj polega na takich krokach jak define, measure, analize, improve oraz control. Oznacza to, że definiuje się zakres i cel projektu, mierzy najważniejsze parametry, analizuje informacje zebrane podczas badania, by następnie ulepszyć proces w miejscach, gdzie jest to tylko możliwe. Ostatni etap zakłada monitorowanie sytuacji w celu sprawdzenia, czy pożądane efekty zostały uzyskane przez przedsiębiorstwo.
Lean management a kontrola jakości
Lean management to efektywny i wysoko skuteczny rodzaj zarządzania, zwłaszcza w branży produkcyjnej. QSense jako przedsiębiorstwo zajmujące się głównie gałęzią automotive, wierne jest koncepcji lean management. Nieustannie dążymy do zapewnienia najwyższej jakości zarówno w działaniach podejmowanych w ramach własnego przedsiębiorstwa, jak i wobec naszych klientów. Zależy nam na najwyższej jakości produktów, dlatego nasi specjaliści działają w takich obszarach jak wsparcie jakości, wsparcie produkcji i wsparcie logistyki. Oferujemy również usługi z zakresu sortowania czy outsourcingu pracowniczego. Dostarczamy jakość na każdym etapie współpracy z klientami, skupiając się na budowaniu długoterminowych relacji. W codziennym działaniu stosujemy się do zasad lean management, wykorzystując między innymi 5S czy Kaizen. W działaniu pomaga nam również oprogramowanie QWall®, które skutecznie podnosi jakość wykonywanej pracy kontrolerów. Na potrzeby szkoleń pracowników oferujemy system QLearn®. Zapraszamy do sprawdzenia naszej oferty.
Lean management – podsumowanie
Podsumowując, lean management jest to filozofia, według której nieustanne zmiany prowadzą do wzmocnienia konkurencyjności na rynku. Kluczowymi czynnikami są bowiem unikanie marnotrawstwa, zachowanie wysokiej kultury organizacyjnej oraz położenie nacisku na relacje z pracownikami. Wszystko to prowadzi do wytworzenia najwyższej jakości w firmie, co doceniają zarówno jej pracownicy, jak i bezpośredni klienci.
W powyższym artykule zostało przedstawionych jedynie kilka najważniejszych zagadnień związanych z tym rodzajem zarządzania, ponieważ zagadnienie lean jest bardzo szerokie. Zachęcamy jednak do dalszego zgłębiania tej tematyki, między innymi czytając nasze artykuły lub do nich podobne.